درمان گناه
کمیل یکی از یاران مخلص امیرالمؤ منین است ، می گوید:
از امیرالمؤ منین علیه السلام پرسیدم ، انسان گاهی گرفتار گناه می شود و به دنبال آن از خدا آمرزش می خواهد، حد آمرزش خواستن چیست ؟
فرمود:
حد آن توبه کردن است .
کمیل : همین مقدار؟
امام علیه السلام : نه .
کمیل : پس چگونه است ؟
امام : هرگاه بنده گناه کرد، با حرکت دادن بگوید استغفرالله .
کمیل : منظور از حرکت دادن چیست ؟
امام : حرکت دادن دو لب و زبان ، به شرط این که دنبال آن حقیقت نیز باشد.
کمیل : حقیقت چیست ؟
امام : دل او پاک باشد و در باطن تصمیم گیرد به گناهی که از آن استغفار کرده باز نگردد.
کمیل : اگر این کارها را انجام دادم از استغفارکنندگان هستم ؟
امام : نه !
کمیل : چرا؟
امام : برای این که تو هنوز به اصل آن نرسیده ای .
کمیل : پس اصل و ریشه استغفار چیست ؟
امام : انجام دادن توبه از گناهی که از آن استغفار کردی و ترک گناه . این مرحله ، اولین درجه عبادت کنندگان است .
به عبارت دیگر، استغفار اسمی است شش معنی دارد؛
1. پشیمانی از گذشته .
2. تصمیم بر بازنگشتن بدان گناه به هیچ وجه . (تصمیم بر این که گناهان گذشته را هیچ وقت تکرار نکنی .)
3. پرداخت حق همه انسانها که به او بدهکاری .
4. ادای حق خداوند در تمام واجبات .
5. از بین بردن (آب کردن ) هرگونه گوشتی که از حرام بر بدنت روییده است ، به طوری که پوستت به استخوان بچسبد سپس گوشت تازه میان آنها بروید.
6. به تنت بچشانی رنج طاعت را، چنانچه به او چشانیده ای لذت گناه را.
در این صورت توبه حقیقی تحقق یافته و انسان توبه کنندگان به شمار می رود.